Gần Mà Xa

Từ thuở ban đầu con người đã nhận ra nét đẹp trong thiên nhiên. Họ thưởng thức nét đẹp. Họ ghi nhận nét đẹp. Họ tìm kiếm, khai thác nét đẹp. Họ sáng tạo nét đẹp theo ý nghĩ và tâm tình của riêng họ. Những nét đẹp rộng lớn bao la của vũ trụ được con người thu gọn trong hai giác quan chính tuy rất nhỏ bé nhưng thật bén nhạy, là thấy và nghe.

Có bao giờ bạn đi truy tìm nàng đẹp ẩn núp đâu đấy, kiên nhẫn chờ đợi giây phút bạn khám phá ra chăng? Bạn có cảm thấy hào hứng khi gặp được hình ảnh đẹp trong mơ? Những phút giây vô giá ấy thật đáng công sức truy tìm của bạn dù phải tốn thật nhiều ngày, và nhiều khi phải đi thật xa, phải kiên trì chờ đợi thời gian dài để mong đợi giây phút định mệnh đến với bạn.

Với tinh thần học hỏi, tôi thường xem ảnh của người ảnh dù quen hay lạ, và nhiều khi khám phá được lắm điều mới mẻ kỳ thú. Hôm nay tôi muốn được mời các bạn xem ảnh của một người hoàn toàn mới lạ với chúng ta. Cô Minh Hương ở Thousand Oaks, California. Có thể bạn chưa nghe đến tên cô. Cô không còn trẻ lắm. Cô bị tật nguyền bẩm sinh. Là một cô gái trong một gia đình đông con nên cuộc sống không dễ dãi chút nào. Từ nhỏ cô đã thích hội họa, nhưng theo học một thời gian ngắn cô tự ý ngưng, vì không muốn thêm gánh nặng cho gia đình. Lớn lên, cô thích nhiếp ảnh, nhưng không có tiền mua máy ảnh, cho đến gần đây, với biến chuyển của khoa học kỹ thuật, cô làm chủ một iphone 12. Từ đó cô được chụp hình thoải mái.

Xem ảnh của Minh Hương làm cho tôi nhớ đến ảnh của cô Nguyễn Huệ ở San Jose. Cả hai cô gái đều chụp ảnh hoa. Nguyên thủy hoa đã đẹp. Yêu nét đẹp mà chụp hình hoa thì không có gì sai trái. Nhưng kỹ thuật chụp hoa của hai người có khác nhau.

Trong nhiều trăm ảnh hoa của Minh Hương mới chụp mấy năm gần đây, tôi lựa ra mươi lăm ảnh để giới thiệu với các bạn. Số ảnh này không nhiều lắm nhưng cũng đủ cho ta thấy nét chính của hướng đi của tác giả.

Nghệ thuật phát đi từ suy tư của cá nhân. Nó không phải tùy hứng. Nét suy tư đã chín mùi hay chưa còn tùy nhiều yếu tố liên hệ. Nhưng tác giả đã để lộ ra nét đặc thù của mình tàng ẩn trong tác phẩm là điều quan trọng. Mời bạn xem ảnh số 1 của Minh Hương.

 

Đẹp Từ Tim

Nhìn ảnh này tôi thấy choáng váng ngay. Minh Hương muốn cho ta thấy nét đẹp thật sự, không che đậy, không ẩn dấu, bộc bạch từ con tim. Có thể nào ta thấy được nét đẹp thật ở ngoài đời? Đẹp từ đáy lòng tỏa ra, hay ta chỉ thấy một hình dáng hấp dẫn với màu sắc rạng ngời mà không thể biết bên trong nó chứa đựng những gì? Một ý nghĩ táo bạo, thực hiện đơn sơ, lại ngầm chứa sứ điệp thâm sâu.

Lóe Rực

Với ý tưởng muốn phô bày phần kín giấu thâm sâu của đóa hoa, Minh Hương chỉ có cách xé toang, bỏ bớt những cánh hoa che khuất phần mình muốn thấy. Một câu thiệu người ảnh cần nhớ trong khi tạo ảnh: Bỏ bớt cái đẹp để giữ lại phần đẹp hơn. Nói thì dễ nhưng làm sẽ không dễ chút nào. Đẹp mà phải bỏ bớt đi à? Nhưng thực tế thì nó là vậy đó.

Hài Hòa

Ta đã xem qua vài ảnh của Minh Hương, chắc bạn cũng đã nắm được vài ý trong lối chụp ảnh của cô Hương rồi. Một hoa trong một ảnh, tương đối ít gặp trở ngại. Nhưng nhiều hoa trong một ảnh có thể không dễ cho mình xoay trở đâu. Trong ảnh này Minh Hương chỉ giữ lại một cánh hoa trắng. Nếu có nhiều cành hoa trắng sẽ không có lợi. Cô khéo léo uốn cành hoa cho cong vòng để tạo nét duyên dáng cho hoa. Rất tiếc nơi sát chân hoa, chỗ màu vàng, hình không còn sắc nét.

Từ đây, hình hoa không còn đơn giản là hoa. Hoa đã nhập vào người và ý tưởng về hoa liên kết với đời sống con người. Minh Hương đã mượn hoa để nói thay lòng mình, thay cho suy tư, đau đớn dày vò từ bao nhiêu năm tháng qua. Cô không cố ý tìm hoa để chụp hình, nhưng khi đi dạo, nhìn hoa, thấy hoa nào gợi ý gì đó thì liền chụp hình ngay. Đi đâu cô cũng đem theo một miếng bìa cứng màu đen để làm nền chụp ảnh. Do đó mà hầu hết ảnh của cô đều có nền đen.

Minh Hương đi đứng có dễ dàng như chúng ta? Có tự do đi ngắm cảnh và chụp hình ở xa như chúng ta? Không. Khi 1954 từ Bắc vào Nam, cô mới được 1 tuổi, đã bị polio vật rồi. Gia đình có 10 người con. Bố là sĩ quan trong quân đội Pháp. Hai người anh chết duới tay Cộng Sản.

Gia đình nào cũng có chuyện buồn, chuyện vui. Minh Hương đã cố tranh đấu để giữ quân bình cho gia đình, cho đời sống mình. Điều đó đã được chứng tỏ bằng các hình ảnh của cô thực hiện mà chúng ta sẽ xem tiếp sau đây. 

Đôi Bạn

Hai đóa hoa, nhưng qua tay Minh Hương hoa trở thành đôi chim yêu thương, quấn quít nhau. Phải chăng đó là ước vọng của Minh Hương, ước vọng của chúng ta? Nếu được thế thì cuộc đời đẹp biết bao nhiêu.

Con Chim Đà Điểu

Đi ra đường đâu phải lúc nào cũng gặp hoa đẹp. Với Minh Hương, đẹp xấu đều ở trong tay mình. Một cánh hoa tàn héo trở thành con chim đà điểu. Có sao đâu? Tất cả nằm trong trí tưởng tượng và trong ngón tay của mình.

Con Chim Đà Điểu

Tôi thích lối chụp ảnh của Minh Hương. Không phải hoa đẹp mới được chú ý tới. Ở đây, trong trường hợp này, hai chiếc lá khô có giá trị hơn nhiều đóa hoa tươi. Ở đây ta thấy sự cuối cùng của sự sống mà còn chung thủy gắn bó nhau, nó có giá trị hơn hình ảnh vui tươi, trẻ trung, quấn quít nhau. Ý niệm ôm nhau thời trẻ trung như hoa đang nở rực rở tuy quyến rũ thật nhưng không gây xúc động mạnh cho người xem, nhất là người ở lứa tuổi xế chiều.

Vụt Thoát

Không có gì đáng loại bỏ. Dù rách nát, nó vẫn là một phần của cuộc sống. Những đóa hoa khô rách trở nên hữu dụng vì nó có hình dạng giống các loài thú lạ. Đóa hoa nầy đã trở thành con dơi, hay con gì cũng được, đang tìm cách cố bay thoát ra ngoài. Nó đang cất tiếng u hoài để tìm vật đồng loại, mong cùng tạo lại nhịp sống cho muôn loài. Tôi tin những ý niệm này đã ngày đêm gặm nhắm tâm hồn Minh Hương cho đến khi cô gặp được hình ảnh thích hợp để chụp hình. Như vậy, chụp hình dễ hay khó? Xin lỗi, tôi muốn được nói lại: Tạo tác phẩm nhiếp ảnh dễ hay khó?

 

Quấn Quít Bên Nhau

Dễ hay khó cũng còn tùy. Ban đầu tôi định ý dùng vài ảnh của Minh Hương, loại đòi hỏi người xem phải dùng trí tưởng tượng nhiều mới thấy được, nhưng tôi đổi ý, giới thiệu với các bạn những ảnh dễ xem hơn. Nhìn ảnh bên cạnh bạn thấy gì? Chim hay hoa? Hình ảnh này tượng trưng cho tình gia đình đầm ấm của tác giả. Một hạnh phúc đơn sơ, ấm cúng và rực rỡ. Tôi nghĩ ai cũng thích có ảnh như thế này trong nhà mình.

Còn Mãi Trong Tim

Tôi cảm thấy thú vị khi Minh Hương khai thác hình ảnh phần nào giống tôi: Nhìn cái này ra cái khác, Minh Hương thấy đóa hoa hường vàng có vài sọc màu đỏ trên cánh hoa, cô đặt hoa lên dash board của xe, chỗ bản đồ chỉ đường đi, để mặt kính phản chiếu màu vàng của hoa và sọc đỏ trên hoa. Cô không cần tìm đâu cả, không cần sắp xếp nhiều thì giờ cho có một bố cục lý tưởng, chỉ trong vài phút, cô có một ảnh đẹp cờ vàng ba sọc đỏ. Tôi tin màu cờ đó sẽ theo cô suốt đời vì chính màu cờ này đã bao phủ nhiều người thân của cô.

Nguyền Mãi Bên Nhau

Ở trên tôi đã ghi: Những nét đẹp rộng lớn bao la của vũ trụ được con người thu gọn trong hai giác quan chính tuy rất nhỏ bé nhưng thật bén nhạy, là thấy và nghe. Có nhiều ảnh đẹp được thành hình từ những chốn không xứng hợp với khứu và vị giác. Tôi rất ngạc nhiên khi thấy Minh Hương không từ chối những nơi kém vệ sinh, để ghi nhận nét đẹp hiếm hoi và không kén chọn. Khi làm ảnh nhiều lúc ta cố bôi xóa cho hết những chấm trắng, những đường trắng phá đám. Minh Hương khác hơn. Nhiều khi cô cố tình tạo những mối kết chặc chẻ cho bức ảnh. Bằng cách nào, có thể bạn hỏi? Bằng chính những sợi tóc bạc trên đầu cô.

Tiếng Hót Đầu Ngày

Thiên nhiên có những điều kỳ diệu, sẵn đó cho con người sử dụng, nhưng nhiều khi con người không biết dùng mới đáng buồn. Tôi nhớ khi còn ở quê, lúc trời còn tối mịt, tôi đã nghe muôn chim rộn ràng đón chào ngày mới. Tôi không biết hình ảnh đó như thế nào vì trời còn quá tối và chim hót trên cành cây cao, nhưng chắc chắn nếu nhìn thấy được, hình ảnh ấy sẽ vô cùng linh động vì đó là sự hòa hợp của vũ trụ đồng hòa thanh đón chào ngày mới.

 

Nụ Hôn Đầu Đời

Bạn có thích chụp được ảnh như ảnh bên cạnh đây chăng? Hai hình ảnh chính là chim hay hoa? Chim hay hoa không còn quan trọng. Chúng đã được nhân cách hóa, được thay cho con người để nói lên tình yêu trọn lành từ thuở ban đầu. Nó quan trọng ở điểm có thể thay cho con người bất toàn nói lên tình yêu
tinh tuyền như thiên nhiên đã định sẵn bởi Đấng Sáng Thế. Trong thiên nhiên có nhiều hình ảnh đẹp và lạ, vẫn còn đó và luôn chờ đón bạn khám phá và thai thác để chia sẻ với mọi người.

 

Che Chở

 

Không phải tự nhiên mà Minh Hương có nhiều hình với dáng điệu bảo bọc, che chở, như ảnh bên cạnh đây. Ý tưởng ngầm chứa trong tâm hồn từ lâu, gặp cơ hội, nó bộc phát mà có thể tác giả không ngờ tới. Điểm thứ hai là các ảnh đó từ nguồn gốc già nua, cằn cỗi. Những ảnh ấy nói rất nhiều về thân phận, về tâm tình, về suy tư của tác giả. Nó chứng tỏ đã từng ở bên nhau rất lâu, từ son trẻ đến cuối đời nhưng không lìa bỏ nhau. Những ảnh ấy lá lớn luôn luôn bao che lá nhỏ hay hoa quả đã khô, hoặc còn tươi. Tình cảm đậm đà đó được tác giả trang trọng nhưng kín đáo đề cao.

Tôi muốn có đôi lời nhắc nhỏ với Minh Hương: Tuy chưa từng học nhiếp ảnh với ai, chỉ với Iphone 12, cô đã tạo được bộ ảnh rất vững, chứng tỏ đường tiến của cô có rất nhiều triển vọng. Tôi xin có vài đề nghị nhỏ mong sẽ thấy được trong ảnh tương lai của cô. Trong bộ ảnh này gần như tất cả ảnh của cô đều nằm trong bố cục hình vuông. Nên thay đổi cho vui mắt hơn. Tất cả ảnh của cô đều có nền đen. Nó có lợi ở điểm không có màu sắc lạ xem vào phá ảnh, nhưng không hẵn có lợi chung cho tất cả các ảnh. Sáng tạo không phải chỉ có một khuôn mẫu nhưng phải luôn tra cứu và khai phá, tạo cái mới để gây hứng cho người xem.

Chúc Minh Hương thành công. 

Bài Viết: Lê Văn Khoa
Hình ành: Minh Hương