Thỉnh thoảng có người chưa quen nhưng biết tôi có chụp hình, hỏi tôi:
- Ông Có Lời Khuyên Nào cho người mới chụp hình?
Một câu hỏi nhỏ nhẹ nhưng ngầm chứa một thách thức lớn lao. Câu trả lời dễ hơn hết là: Bạn cần đi học chụp hình. Vì một lý do nào đó mà bạn không thể đến lớp nhiếp ảnh nhưng vẫn muốn chụp được ảnh đẹp, tôi đề nghị bạn nên học tắt, có nghĩa là học qua lỗi lầm của mình và qua tác phẩm thành công của người khác. Ðây là lối học trực tiếp, thực tế và nhanh chóng, tuy thiếu lý thuyết và chiều sâu của việc học. Việc đầu tiên là bạn phải biết sử dụng máy ảnh của mình. Ðọc quyển chỉ dẫn kèm theo máy ảnh mới mua, ghi nhớ và thực hành đúng. Khi biết sử dụng máy ảnh của mình rồi, việc đầu tiên là chụp ảnh rõ nét.
- Làm sao để chụp ảnh rõ nét?
- Ống kính máy ảnh phải có khả năng chụp ảnh rõ nét. Máy ảnh ngày nay đều có khả năng thu hình rõ nét thích ứng cho việc chụp ảnh. Kế đến bạn phải lau mặt ống kính cho sạch. Chỗ chụp ảnh cần có ánh sáng đầy đủ. Giữ máy ảnh cho vững. Bấm máy nhẹ nhàng. Với máy ảnh tự động bạn không có nhiều lựa chọn. Với máy ảnh bạn điều khiển được, nên chọn tốc độ (shutter speed) cao để bắt đứng vật chuyển động (ảnh 1) cũng như giảm sự chuyển động của máy ảnh khi bạn bấm máy. Nên chọn chủ đề có chi tiết gồ ghề để lộ rõ điểm sáng và điểm tối (ảnh 2). Nếu muốn ảnh có chiều sâu nhiều (khoảng cách rõ: depth of field), ta cần đóng khẩu độ (aperture) nhỏ lại (ảnh 3). Số khẩu độ càng lớn thì khẩu độ đóng căng nhỏ (f. 16, khẩu độ nhỏ hơn f.11 và f.11 thì khẩu độ nhỏ hơn f.8 v.v...) khẩu độ càng nhỏ, bạn có khoảng cách rõ càng sâu. Khoảng cách rõ là phần ảnh thu hình rõ trước khi bị mờ lần. Chủ đề càng xa bạn, khoảng cách rõ ở trước và sau chủ đề ảnh càng sâu. Dù chủ đề ở xa người chụp ảnh – trên lý thuyết – khoảng cách rõ phải sâu, nhưng nếu thiếu sáng, không đóng khẩu độ đủ nhỏ đế lấy chiều sâu nhiều, khoảng cách rõ sẽ không nhiều lắm (ảnh 4). Ðể tránh chuyển động máy ảnh có thể bạn cần dùng chân ba càng (tripod).
Ðấy là những điểm căn bản bạn cần nhớ để ứng dụng ngay. Một dịp khác ta sẽ trở lại đề tài này với phần lý thuyết và dẫn chứng nhiều hơn. Chúc bạn chụp được nhiều ảnh thật rõ và thật đẹp.
Ảnh 1. “Wasserski” của Alai Bumberger (Austria). Chủ để di chuyển nhanh. Nước bắn thật nhanh, thời đặt của máy ảnh thật nhanh để chận đứng mọi vật di chuyển. Xem những đốm nước bất động giữa không trung.